Η αξία των επιχειρήσεων (ο πλούτος τους, δηλαδή) προκύπτει –σε βασική ανάλυση- από την αξία των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν. Όσο μεγαλύτερη είναι η αξία αυτών των στοιχείων τόσο μεγαλύτερη και η αξία των επιχειρήσεων.
Πριν όμως ασχοληθούμε με την αξία αυτών των στοιχείων, πρέπει να δούμε ποια είναι αυτά τα περιουσιακά στοιχεία και πως κατηγοριοποιούνται.
Τι νοούνται λοιπόν ως περιουσιακά στοιχεία;
Α. Ενσώματα Περιουσιακά Στοιχεία:
Είναι αυτά τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία κατέχει μία επιχείρηση και τα χρησιμοποιεί για την δραστηριότητά της:
1) Τα Πάγια (οικόπεδα, κτίρια, μηχανήματα, εξοπλισμός, μεταφορικά μέσα, κ.λ.π.)
2) Τα Κυκλοφορούντα (Αποθέματα, Απαιτήσεις από Πελάτες, Διαθέσιμα).
Για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, τόσο οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων όσο και οι δυνητικοί αγοραστές/επενδυτές έχουν άποψη. Έχουν άποψη για το πόσο περίπου αξίζουν, ποια είναι η διάρκεια ζωής τους, ποια είναι η αξία ρευστοποίησής τους, κ.λ.π., βασιζόμενοι κυρίως στο γεγονός ότι μπορούν να βρουν συγκρίσιμες πληροφορίες από το επιχειρηματικό περιβάλλον τους.
Για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων γνωρίζουν σε μεγάλο βαθμό τι πρέπει να κάνουν για να αυξήσουν την αξία τους. Κάνουν επενδύσεις στα ακίνητα, στα μηχανήματα, στον εξοπλισμό, ενισχύουν την αποθήκη τους για να μπορούν να ικανοποιούν τη ζήτηση, αυξάνουν τα διαθέσιμα για να μπορούν να εκπληρώνουν τις άμεσες υποχρεώσεις τους, κ.ο.κ.
Β. Ασώματα Περιουσιακά Στοιχεία:
Είναι τα περιουσιακά άυλα στοιχεία τα οποία την βοηθούν στον να υλοποιήσει αυτό που υπόσχεται (την παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών):
1) Ανθρώπινο Δυναμικό της επιχείρησης (γνωσιακό υπόβαθρο, έμπειρο, εξελισσόμενο, ηλικιακό μίγμα, κλπ).
2) Εσωτερική Οργάνωση της επιχείρησης (καταγεγραμμένες διαδικασίες και ρόλοι, αυτοματισμοί διεργασιών, χρήση πληροφοριακών συστημάτων, κ.α.).
3) Πελάτες (αριθμός, εξαρτήσεις, ποιότητα και μέγεθος, σχέσεις μαζί τους, κ.α.).
4) Τεχνογνωσία-καινοτομία (παραγωγής, διανομής, μάρκετινγκ, κλπ).
Για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, τόσο οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων όσο και οι δυνητικοί αγοραστές/επενδυτές δεν έχουν άποψη ή καλύτερα, οι απόψεις τους διίστανται αναφορικά με την αξία τους. Άλλοι τα αξιολογούν υπερβολικά, άλλοι σύμφωνα με τις επιθυμίες τους, άλλοι τα υποεκτιμούν. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχουν ποσοτικές κλίμακες μέτρησης, εύκολος τρόπος εκτίμησής τους και συγκρίσιμες πληροφορίες, όπως στην κατηγορία Περιουσιακών Στοιχείων (Α).
Για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων δεν γνωρίζουν τόσο καλά τις πρέπει να κάνουν για να αυξήσουν την αξία τους, και σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, τα μειώνουν ή δεν συνεχίζουν να επενδύουν σε αυτά, με αποτέλεσμα να τα απαξιώνουν.
Συνήθως, οι επιχειρηματίες αφοσιώνουν περισσότερη προσπάθεια και χρόνο στην κατηγορία Περιουσιακών Στοιχείων (Α), για τους λόγους που προαναφέραμε, με αποτέλεσμα, η συνεισφορά της κατηγορίας Περιουσιακών Στοιχείων (Β) στην τελική αξία της επιχείρησης να είναι μικρότερη σε σχέση με την (Α). Και τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν καθόλου πάγια περιουσιακά στοιχεία, και τελικά δεν έχουν τίποτα. Οι ιδιοκτήτες αυτών των επιχειρήσεων, στο τέλος της επαγγελματικής τους καριέρας ή στην απόφαση εξόδου τους από αυτή την δραστηριότητα, συνήθως κλείνουν ή πτωχεύουν αυτές τις επιχειρήσεις, ως αποτέλεσμα της μη ύπαρξης αξίας για κάποιον τρίτο. Εξάλλου, τι διακινδυνεύουν; Την απώλεια μίας μικρής αξίας !!! (συνήθως των επεμβάσεων επί των ενοικιαζόμενων εγκαταστάσεων).
Όσο οι επιχειρηματίες δεν αντιμετωπίζουν τις επιχειρήσεις ως περιουσιακά στοιχεία (κάνοντας τις απαραίτητες ενέργειες για να αυξήσουν την αξία και των δύο κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων, τόσο θα κλείνουν τις επιχειρήσεις τους παρά θα βρίσκουν αγοραστές να τις πουλήσουν.
Επίσης, όσο οι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν τις επιχειρήσεις τους (ακόμα και τις προσωπικές και ατομικές) ως εναλλακτικό τρόπο απασχόλησης (από την μισθωτή εργασία) και δεν επενδύουν σταθερά και με σχέδιο, στην ανάπτυξη και των δύο κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων που κατέχει η επιχείρηση τους τόσο θα αποτυγχάνουν να βρίσκουν αγοραστές για αυτές.
Οι επιχειρήσεις αποτελούν διακριτή οντότητα από τους μετόχους. Υπό αυτό το πρίσμα, οι μέτοχοι θα πρέπει να στοχεύουν στην αύξηση της αξίας των επιχειρήσεών τους, μέσω της ενίσχυσης της αξίας όλων των περιουσιακών στοιχείων που κατέχουν αυτές. Επιπρόσθετα θα πρέπει να ‘βλέπουν’ τις επιχειρήσεις τους ως περιουσιακό στοιχείο και όχι μέσω (αυτό)απασχόλησης και ως τέτοια να τις αντιμετωπίζουν. Και ένα περιουσιακό στοιχείο για να μην εκποιηθεί, αλλά να ‘βρει’ αποδέκτη σε έναν αγοραστή, θα πρέπει συνεχώς αυξάνει την αξία τους μέσω επανεπένδυσης (reinvestment).